BỆNH KAWASAKI, PHÁT HIỆN VÀ ĐIỀU TRỊ NHƯ THẾ NÀO?

BỆNH KAWASAKI – PHÁT HIỆN VÀ ĐIỀU TRỊ NHƯ THẾ NÀO?

Ds. Nguyễn Đức Châu (0918533477- dsducchau@gmail.com)

Gần đây có nhiều trường hợp bị bệnh Kawasaki, với nhiều triệu chứng lạ làm cho mọi người lo lắng, không biết có nguy hiểm hay không? Có lây lan? Điều trị như thế nào, phòng ngừa và chăm sóc bệnh nhân ra sao? Ở vùng thôn quê thì đối phó làm sao?...

Thực ra đây không phải là bệnh mới, mà đã có từ lâu và được 1 Bs người Nhật (Lumitaku Kawasaki) mô tả lần đầu năm 1967, sau đó thế giới lấy tên ông đặt cho bệnh gọi là bệnh Kawasaki. Bệnh thường xảy ra ở lứa tuổi từ 2 đến 5 tuổi, tỷ lệ nhiều hơn ở bé trai và những đứa bé gốc Á. Bệnh có thể nguy hiểm tính mạng nếu không được điều trị kịp thời, hoặc để lại di chứng nặng nề về tim mạch sau đó.

Bệnh có biểu hiện nặng và cấp tính, bệnh nhân có thể sốt đến 40, 41 độ liên tục 5 ngày mà không đáp ứng với các thuốc hạ nhiệt thông thường. Người mệt mỏi vật vờ, da nổi nhiều vết đỏ hay mảng đỏ rất dễ nhầm với sốt xuất huyết. Lưỡi viêm đau và nổi gai như vỏ quả dâu tây. Các vị trí lòng bàn chân, lòng bàn tay, quanh hậu môn đều bị nóng đỏ do sốt cao, sau 2 tuần những lớp da nơi đây sẽ bong tróc ra. Mắt cũng bị sung huyết sưng đỏ, làm cho bé rất sợ ánh sáng, mắt luôn nhắm nghiền trong những ngày đầu dễ lầm với bệnh đau mắt đỏ. Quan trọng hơn hẳn là tình trạng viêm mạch máu, xảy ra khắp nơi, dặc biệt trên mạch vành sẽ làm giãn mạch máu nuôi tim gây huyết ứ, huyết khối ảnh hưởng nguy kịch đến tim.

Tình trạng viêm cơ tim, viêm màng ngoài tim, viêm van tim có thể xảy ra cùng lúc. Trong tình trạng cấp tính nặng, bé có nhiều biểu hiện rối loạn thần kinh, tiêu hóa, tim mạch, hô hấp cùng lúc như khóc quấy, co giật, thở gấp, nhịp tim nhanh, ói mửa… tình hình nguy kịch có thể dẫn đến tử vong ở ngày thứ 7 kể từ khi mắc bệnh. Cho nên khi phát hiện bệnh này, yêu cầu phải được điều trị tích cực cho bé.

Trẻ ở độ tuổi từ 2 đến 5 là giai đoạn đã bắt đầu đi học, cha mẹ bận đi làm, gửi trẻ cho người khác trông và ít có thời gian để ý đến trẻ. Khi bị bệnh này lại hay nhầm tưởng với những bệnh thông thường khác nên đến khi phát hiện và đến bệnh viện thì đã khá trễ. Tại Việt Nam có đế 38,9% trẻ bị bệnh Kawasaki nhập viện trễ có biến chứng giãn mạch vành ảnh hưởng suốt đời. Khi cha mẹ có hiểu biết về căn bệnh này thì việc điều trị, chăm sóc sẽ thuận lợi hơn, chẳng hạn như thông báo, gợi ý cho bác sĩ… Cha mẹ chính là bác sĩ gia đình tốt nhất cho bé, cần cố gắng hiểu và đoán trước diễn tiến, nhu cầu của bé, càng hiểu đúng thực tế bao nhiêu thì cha mẹ sẽ càng đỡ vất vả bấy nhiêu. Vì thế các bậc phụ huynh cũng cần trang bị một ít kinh nghiệm y khoa chăm sóc con trẻ.

Ở bệnh viện khi gặp bệnh Kawasaki, các bác sĩ khuyên dùng Aspirin và truyền tĩnh mạch Immunoglobulin. Phác đồ này cũng giúp giảm được bệnh đến 90%. Aspirin liều cao tuy có tác dụng chống huyết khối, hạ nhiệt, nhưng có thể gây xuất huyết dạ dày nên cần theo dõi. Immunoglobulin được lấy từ huyết tương người giúp điều trị chứng suy giảm miễn dịch thường thấy ở những bệnh nhân siêu vi.

Cho đến nay, bệnh Kawasaki vẫn còn nhiều tranh cãi về nguyên nhân gây bệnh. Đa số các nhà khoa học đều nghiêng về nguyên do nhiễm siêu vi, nhưng thực sự người ta cũng chưa phân lập được chủng siêu vi đó là gì. Nhưng rõ ràng chúng có mức độ công phá mãnh liệt, trong những ngày đầu khi cơ thể chưa kịp sản xuất “vũ khí” chống đỡ thì phải chịu những tổn thất nặng nề. Sau khi cơ thể có đủ kháng thể thì trong vòng 2 tuần bệnh sẽ bị đẩy lui và không để lại di chứng gì.

Cơ thể người khi bị siêu vi tấn công, đủ kích thích gây sốt, sẽ huy động lực lượng là bạch cầu, các kháng thể chống lại loại virut đó. Sốt không phải lúc nào cũng có hại, sốt vừa báo hiệu có bệnh, nhưng cũng giúp kích hoạt sản xuất kháng thể chống lại virut. Cho nên khi bị sốt siêu vi nhẹ (<38 độ C) thì không cần uống thuốc hạ nhiệt, hãy để cho cơ thể có điều kiện tạo một ít kháng thể, cơ thể sẽ được miễn dịch một thời gian (với cúm là 1 năm).

Đa số trường hợp Kawasaki do nhầm lẫn với những bệnh khác mà không được tiếp cận điều trị kịp thời nên có đến 91,7% trẻ bị giãn mạch vành khi nhập viện. Nếu trong tuần đầu trẻ được truyền Immunoglobulin thì tình trạng viêm mạch máu giảm hẳn, dần trở về mức bình thường, không để lại di chứng. Tỷ lệ giãn mạch vành cũng giảm xuống còn 11,8%. Sốt cũng hạ xuống trong vòng 48 tiếng.

Bệnh Kawasaki trong Đông Y gọi là bệnh Hồng ban mùa đông. Có những phương thuốc thiên nhiên êm dịu và hiệu quả không kém tây y. Có thể dùng cao địa long liều 10g/ ngày để làm tăng sức đề kháng, tăng khả năng diệt virut, còn giúp hạ nhiệt, tái tạo mô nhanh, giảm cảm giác ngứa do bong da ở lòng bàn chân, bàn tay, hậu môn. Cung cấp nguyên liệu để cơ thể tự sản xuất kháng thể chống lại virut. Có thể dùng trước mùa đông để dự phòng phát bệnh.

Trong trường hợp xác định có viêm cơ tim do siêu vi, thì bài thuốc hay phải kể đến để cứu người đó là: Đan sâm, Thiền thoái, Ngọc trúc, mạch môn đông, sinh địa, bạch cương tàm, cam thảo. Hàm lượng gia giảm tùy theo cân nặng, cơ địa của người bệnh. Ngoài ra có thể cho bệnh nhân uống trà Diệp Hạ Châu 20g/ ngày để thanh nhiệt giải độc, quân bình cơ thể trở về bình thường.

Khi bị sốt cao sẽ làm rối loạn tiêu hóa, gây tiêu chảy, mất nước, mất điện giải cũng làm cho bé rất mệt, cần bổ sung ORS và men tiêu hóa đường uống.

Khi trẻ sốt cao co giật, việc cần xử lý nhanh nhất là cởi hết đồ bé ra, dùng khăn lau nước ấm toàn thân, vắt lau liên tục để giải nhiệt nhanh. Lúc co giật (còn gọi là làm kinh) trẻ sẽ nghiến chặt răng nên không thể cho uống thuốc được, lúc đó phải dùng thuốc hạ nhiệt dạng hình viên đạn để nhét hậu môn. Gia đình cần chuẩn bị sẵn một ít thuốc này trong nhà, phòng khi đêm hôm bé sốt cao có mà dùng.

Trong cuộc chiến chống lại siêu vi, đa phần con người bị thiệt hại nặng nề, đôi khi phải trả bằng sinh mạng, cho nên tốt nhất là phòng ngừa không để xảy ra. Các phương thuốc thiên nhiên rất hiệu nghiệm với các bệnh siêu vi, vừa dễ kiếm, chi phí thấp lại hiền hòa, an toàn, hiệu quả. Chúng ta nên phối hợp Đông – Tây điều trị để cho kết quả tốt nhất.

BOX: CÁCH NHẬN BIẾT SỚM BỆNH KAWASAKI
-Thường xảy ra ở trẻ từ 2 đến 5 tuổi, 
-Sốt cao kéo dài 4-5 ngày không đáp ứng với các thuốc hạ nhiệt thông thường. 
-Có sưng hạch ở bên cổ hay dưới hàm.
-2 mắt sung huyết đỏ đau nên bé rất sợ ánh sáng, thường nhắm mắt khi ra ngoài. 
-Trên da có nhiều mảng mẩn đỏ (gọi là hồng ban). 
-Môi khô nứt nẻ có khi chảy máu. 
-Lưỡi đỏ có nổi gai đỏ nhìn như vỏ quả dâu tây. 
-Lòng bàn chân, bàn tay nóng rát nên bé không thể đi đứng hay cầm nắm, 
-Quanh hậu môn cũng bị nổi ban đỏ và nóng rát. 
-Bé mệt mỏi, khó chịu, khóc quấy, ăn ít, đi cầu lỏng, ít ngủ. 
Khi phát hiện các triệu chứng bệnh trên nên nói rõ với thầy thuốc của bạn để được điều trị và chăm sóc tốt nhất.

Chúc mọi người luôn có cuộc sống an lành!